Reed je vroeger met een grote boog om de grauwe industriestad heen, tegenwoordig loont het alleszins de moeite om de borden ‘Lille, centre ville’ te volgen. Lille is de levendige en sfeervolle hoofdstad van Noord-Frankrijk en biedt prachtige, moderne kunst in eigentijdse musea.
In 2004 was Lille – of Rijsel in het Vlaams – culturele hoofdstad van Europa. De stad onderging voorafgaand aan deze uitverkiezing een metamorfose en ontpopte zich als een ware kunst- en winkelstad. Rond het TGVstation Lille Europe verrees de door de Nederlandse architect Rem Koolhaas ontworpen zakenwijk Euralille.
Voordat Lille bij Frankrijk werd ingelijfd maakte de stad achtereenvolgens deel uit van Spanje, Bourgondië en Vlaanderen. Deze bewogen geschiedenis vind je terug in de architectuur. De trapgevels en rode bakstenen geven de historische panden een Vlaams tintje. Lille was een welvarende handelsstad in de Middeleeuwen, een vestingstad onder het bewind van Lodewijk XIV en een industriestad in de 19e en 20e eeuw.
Het oude Lille
De Place du Général de Gaulle, door de inwoners nog steeds Grand’Place (Grote Markt) genoemd, is het kloppend hart van de stad. De enorme fontein midden op het plein fungeert als ontmoetingsplek. Tot diep in de nacht zitten jongeren en ouderen op de rand van het bassin. Het pronkstuk van de stad, de Vieille Bourse (Oude Beurs) aan de rand van het plein oogt als een eenheid, maar bestaat in feite uit 24 handelshuisjes rond een binnenplein.
Aan het tweede stadsplein, Place du Théâtre, staat de Opéra. Op de gevel prijken de beelden van Apollo en de muzen. De Nieuwe Beurs met de 76 meter hoge klokkentoren werd in 1923 voltooid in neo-Vlaamse stijl als moderne tegenhanger van de Oude Beurs. In het gebouw zetelt nu de Kamer van Koophandel.
De Opéra in Lille
Ten noorden van het Theaterplein ligt Vieux Lille, de oude stad. Het is een aangename, grotendeels gerestaureerde wijk met smalle straatjes, hobbelige keienpleinen, doorsteekjes, chique modehuizen, delicatessenzaken en veel leuke winkeltjes. Een gouden arm, bevestigd aan het balkon van een hoekhuis, wijst de weg naar de Rue de la Grande-Chaussée die sinds de Middeleeuwen de Grote Markt met de haven verbindt. Deze elegante straat wordt omzoomd door 18e-eeuwse huizen. De Rue de la Monnaie is de levensader van de wijk. Achter een imposante voorgevel en monumentale poort ligt het Hospice Comtesse. Het gasthuis voor zieken, armen en pelgrims werd in 1237 gesticht door Johanna van Constantinopel, gravin (comtesse) van Vlaanderen. In 1468 brandde het af. Wat rest zijn de ziekenzaal en de later aangebouwde kapel. Hierin is tegenwoordig het historisch museum gevestigd met een aardige collectie aardewerk, meubilair en schilderijen.
Opvallend aan de kathedraal Notre Dame de la Treille, een paar straatjes achter de Rue de la Monnaie, is dat deze niet af is. Pas in 1999, meer dan 150 jaar na de eerste steenlegging, kreeg de kathedraal een eigentijdse voorgevel van 110 platen wit marmer. De dunne platen laten het zonlicht gedeeltelijk door en zorgen voor sfeervol licht in de kerk.
Zwembadkunst
De Place de la République is een imposant plein in de 19e-eeuwse stadsuitbreiding en ademt met zijn fontein grandeur. Het Musée des Beaux Arts herbergt de belangrijkste kunstcollectie van Frankrijk na het Louvre. De ontvangsthal wordt gevuld door twee enorme kroonluchters, kunstwerken van de Italiaanse ontwerper Gaetano Pesce. Het is een klassiek museum met hoge wanden vol schilderijen, krakende vloeren en slecht leesbare bordjes. De collectie is echter indrukwekkend. Er hangen meesterwerken van Rubens, Van Dyck, Goya, Donatello, Rodin en Picasso. Verrassend is de kelder waar beelden, schilderijen en andere kunstvoorwerpen uit de Middeleeuwen en Renaissance goed tot hun recht komen.
Twee musea in de voorsteden van Lille zijn eveneens een bezoek waard. De metro brengt je snel naar de oude textielstad Roubaix. Op loopafstand van het metrostation staat La Piscine, een voormalig zwembad in art-decostijl dat is omgebouwd tot een intrigerend museum voor moderne kunst. Bassin, kleedhokjes en de voormalige badzalen zijn behouden en dienen als decor voor schilderijen, manshoge beelden, kunstvoorwerpen en tijdelijke tentoonstellingen. Ook de voorstad Villeneuve d’Asq heeft een museum voor moderne kunst. Het LaM heeft drie collecties: moderne kunst, hedendaagse kunst en art brut (rauwe kunst).
Markt en braderie
Iedere zondagmorgen is het druk op de markt van Wazemmes, een multiculturele wijk niet ver van de Place de la République. Zowel binnen in de markthal als buiten op het plein verdringen de kopers zich rond de kramen met kleding, schoenen, huishoudelijke artikelen, groenten, fruit, bloemen en kaas. De terrassen rond de markt zitten vol en muziekgroepjes spelen vrolijke deuntjes. Tijdens het eerste weekend van september verandert het hele stadscentrum in een grote rommelmarkt, de Braderie de Lille. Kraampjes met antiek, meubels, serviesgoed, kleding, boeken, curiosa en hebbedingen vullen dan de straten en pleinen.